Gaziantep bölgesinde yer alan Antik Karkamış, şimdi uluslararası alanda tanınmaya başlayan bir sit alanıdır. Bu sit, Hattusa, Ebla, Nineve, Babil ve Ur gibi diğer önemli antik kentlerle rekabet edecek önemli bir potansiyele sahiptir. Karkamış’ın tarihi M.Ö. 6. binyıldan beri yerleşim gördüğü arkeolojik kazılardan anlaşılmaktadır. Ancak, Kuzey Suriye’deki Ebla arşivleri sayesinde Karkamış’ın M.Ö. 2400’lü yıllardan itibaren öne çıkmaya başladığı bilinmektedir.
Karkamış’ın tarihi ve coğrafi önemi oldukça büyüktür. M.Ö. 2000’li yıllardan itibaren lider bir konumda olduğu bilinmektedir. M.Ö. 1800 civarında Kral Aplahanda döneminde, kent önemli bir güç haline gelmiştir. Hititlerin M.Ö. 1330 civarında Karkamış’ı ele geçirmesinden sonra, kent Hitit yönetimi altında bölgenin kontrolünü sağlamıştır.
Eski İngiliz kazılarından sonra, 1876’da Cerablus olarak tanımlanan Antik Karkamış’ta çeşitli sondajlar ve kazılar yapılmıştır. 1911-1914 yılları arasında ve 1920’de İngiliz arkeologlar tarafından geniş kapsamlı kazılar gerçekleştirilmiştir. Ancak, 1920’de başlayan kazılar, Birinci Dünya Savaşı’nın patlak vermesiyle kesintiye uğramıştır. 1956’da sınırın çizilmesi ile bir kısmı Türkiye’de, bir kısmı Suriye’de kalan antik kent, uzun süre mayınlı bir alana dönüşmüştür. Ancak, 2011 yılında mayın temizleme çalışmaları yapılmış ve bölge ziyarete açılmıştır.
Yeni Türk-İtalyan projesi kapsamında, Gaziantep bölgesindeki Antik Karkamış’ın araştırılması ve korunması için 2003 yılından bu yana çalışmalar yürütülmektedir. Bu proje, 2011 yılında Türk hükümeti tarafından onaylanmış ve 2011-2024 yılları arasında gerçekleştirilecek çalışmalar planlanmıştır. Projenin amacı, sit alanının araştırılması, korunması ve turizme açılmasıdır.
Bugün, Antik Karkamış arkeoloji parkı ziyaretçilere açıktır. Yıl boyunca ziyaret edilebilir ve güvenli bir şekilde keşfedilebilir. Bu proje, Bolonya Üniversitesi, İstanbul Üniversitesi ve Gaziantep Üniversitesi gibi kuruluşlar tarafından desteklenmektedir. Ayrıca İtalya Dışişleri Bakanlığı, Sanko Holding ve diğer kurumlar da projeye katkı sağlamaktadır. Türk Kültür ve Turizm Bakanlığı, Gaziantep İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü gibi kurumlar da proje ortakları arasında yer almaktadır.
Antik Karkamış’ın arkeolojik ve tarihi zenginlikleri, bu bölgedeki kültürel mirası ön plana çıkarmaktadır. Bu projenin tamamlanmasıyla, Antik Yakın Doğu’nun tarihine yeni bir pencere açılmış ve Gaziantep bölgesinin turizm potansiyeli önemli ölçüde artmıştır.